Septoplasti, nazal septumun eğriliğini düzeltmek için yapılan bir cerrahi işlemdir. Nazal septum, burnun iki tarafını ayıran kıkırdak ve kemik yapısının oluşturduğu bölmedir. Normalde, bu yapı ortada olmalıdır; ancak bazı durumlarda doğuştan veya sonradan meydana gelen eğrilikler solunum problemlerine ve burundan nefes almayı zorlaştırabilir.
Böyle bir durumda septoplasti, eğri septumu düzeltecek şekilde kıkırdak ve kemik dokusunun yeniden şekillendirilmesini içerir.
Burun eğriliği yapısal bir sorundur ve ameliyatsız olarak düzelmez. Medikal tedaviler, eğriliğin neden olduğu semptomların hafifletilmesine yardımcı olabilir ama yapısal düzeltme için cerrahi müdahale gerekir.
Cerrahi işlem, kulak burun boğaz (KBB) uzmanları tarafından yapılır. Bu uzmanlar özellikle burun yapısı ve fonksiyonları üzerine eğitimli cerrahlardır. Ameliyat genel anestezi altında veya nadiren lokal anestezi altında yapılır. Prosedür, genelde hastanın burnundan girilerek gerçekleştirilir, bu sebeple dışarıdan görünen bir iz bırakmaz. Ameliyat süresi genellikle bir saat civarında sürer ve hasta genellikle aynı gün içinde taburcu edilir. Septoplasti sonrası solunum rahatlığı ve uyku kalitesinde artış gibi olumlu sonuçlar beklenir.
Septoplasti Nedir?
Septoplasti, burun septumu eğriliğini düzeltmek için yapılan cerrahi bir işlemdir, temel olarak burun içi yapıları düzeltir ve burun dış şeklini değiştirmeyi amaçlamaz ancak septum düzeltilirken yapılan müdahaleler bazen burun dış görünümünde küçük değişikliklere yol açabilir. Bu durum genellikle estetik bir iyileşme olarak değerlendirilir.
Deviye Septum Tanımı
Septum deviasyon, burun boşluğunu iki eşit bölgeye ayırması gereken septumun doğal olarak düz bir hatta olmaması durumudur. Septum; kıkırdak ve kemik yapılarından oluşur ve ideal koşullarda merkezi bir çizgide yer alır. Deviye septum, genetik faktörler, doğum sırasında yaşanan komplikasyonlar veya travma sonucu oluşabilir ve kişinin nefes almasını zorlaştırabilir.
Septoplasti Ameliyatı Genel Bakış
Septoplasti ameliyatı, deviye olan septumu düzelten ve burun boşluklarının daha düzgün hava geçişine imkan tanıyan bir prosedürdür. Ameliyat genellikle bir KBB cerrahi tarafından yapılır. Bu ameliyat genellikle 30 dakika ile 1 saat arasında sürer. İşlem esnasında, cerrah septumu oluşturan kemik ve kıkırdak dokuları yeniden konumlandırır veya çıkarır. Ameliyat lokal veya genel anestezi altında gerçekleştirilebilir ve iyileşme süreci kişiden kişiye değişiklik gösterir.
Burun kemiği eğriliği nefes almayı zorlaştırır, uyku kalitesini düşürür, kronik sinüzite sebep olabilir ve solunumla ilgili diğer sağlık sorunlarına yol açabilir. Ayrıca, estetik olarak yüz simetrisini bozabilir.
Ameliyat Öncesi Hazırlık
Septoplasti ameliyatına hazırlık süreci, hastanın sağlık geçmişi ve fiziksel durumu hakkında detaylı bilgi toplanmasını ve tedbirlerin alınmasını içerir. Bu hazırlık, ameliyat sırasında ve sonrasında riskleri azaltmayı amaçlar.
Hastanın Tıbbi Geçmişi ve Fiziksel Muayene
Hasta, ameliyata girişmeden önce cerrah tarafından kapsamlı bir fiziksel muayene sürecinden geçer. Cerrah, kanama problemleri, alerjiler, kullandıkları ilaçlar ve önceki ameliyatlar dahil olmak üzere hastanın sağlık geçmişi hakkında bilgi edinir.
- Kanama Bozuklukları: Hastanın herhangi bir kanama bozukluğu olup olmadığı sorulur.
- Kullanılan İlaçlar: Özellikle kan sulandırıcılar ve bitkisel takviyeler dahil olmak üzere tüm ilaç ve takviyelerin kullanımı gözden geçirilir.
Ameliyat Öncesi Yapılması Gerekenler
Septoplasti öncesinde cerrah, hasta için özel talimatlar sunar ve birtakım ön hazırlıklar önerir. Ameliyattan önce belirli süre boyunca kan sulandırıcılar ve bitkisel takviyelerin kullanımı durdurulmalıdır çünkü bu tür maddeler kanamayı artırabilir ve komplikasyon riskini yükseltebilir.
- Kan Sulandırıcılar: Eğer hasta kan sulandırıcı kullanıyorsa, bunlar genellikle ameliyattan bir hafta önce bırakılmalıdır.
- Bitkisel Takviyeler: Ameliyat öncesinde kullanımı durdurulması gereken bitkisel takviyeler listesi cerrah tarafından verilir.
Ameliyattan önce hasta, son yemeğini ve içeceğini belirtilen saatte almalı ve ameliyat sabahı aç kalmalıdır. Bu aşama, anestezi uygulaması için gereklidir ve olası kusma veya aspirasyon riskini azaltır.
Anestezi ve Prosedür
Prosedür sırasında, hasta için en uygun anestezi yönteminin seçilmesi önemlidir. Lokal veya genel anestezi kullanılabilir, ve cerrahi adımlar, hastanın durumuna göre özenle planlanır.
Lokal Anestezi ve Genel Anestezi
Lokal Anestezi; hastanın uyanık kalmasına fakat operasyon bölgesinin uyuşmasına olanak tanır. Bu durum, genellikle lokal anestezik maddelerin ve damarları daraltıcı etkisi olan adrenalinin bölgesel olarak uygulanmasıyla sağlanır.
Genel Anestezi, hastanın ameliyat boyunca bilinçsiz olmasını sağlar ve ameliyatın daha büyük bir konforla yapılmasına imkân tanır. Hastanın genel sağlık durumu ve cerrahi gereklilikler, anestezi tipinin belirlenmesinde etkilidir.
Cerrahi İşlem Adımları
Cerrahi prosedür; ilk olarak burun içinde bir insizyon (kesi) yapılarak başlar. Bu kesiden sonra, cerrah, eğri veya çarpık septumu düzeltmek için nazal kıkırdak ve kemikler üzerinde çalışır. Prosedür esnasında kanama (nosebleed) olasılığına karşı önlemler alınmaktadır. Septoplastinin amacı, burundaki hava akışını artırmak ve hastanın solunum fonksiyonunu iyileştirmektir. Operasyona uygun şekilde özen gösterilerek cerrahi işlem tamamlanır.
Ameliyat Sonrası İyileşme
Septoplasti sonrasında, bir hastanın iyileşme süreci doğru evde bakım ve doktor önerilerine uyarak desteklenmelidir. Tampon kullanımı, şişliğin ve ağrının yönetimi, kanama risklerinin minimalize edilmesi ve enfeksiyon önleme gibi faktörler, bu sürecin kritik bölümleridir.
Deviasyon ameliyatının tam iyileşme süresi kişiye ve ameliyatın kapsamına göre değişmekle birlikte, çoğu hasta 1-3 ay içinde tam iyileşme gösterir.
Burun İçi Destek Malzemeleri ve Tampon
Septoplasti ameliyatından sonra burun içinde, burun yapısını desteklemek ve kanamayı kontrol altında tutmak amacıyla genellikle splintler veya sargı malzemeleri kullanılır. Bunlar:
- Splint: Burun boşluğunun iki tarafında konumlandırılır ve septumun yeni pozisyonunu korur.
- Tampon: Buruna yerleştirilerek kanamanın önlenmesine ve dokuların iyileşmesine yardımcı olur.
Deviasyon ameliyatı sonrası yerleştirilen tamponlar, genellikle 1-2 gün sonra çıkarılır. Bu süre, ameliyatın kapsamına ve doktorun tercihlerine göre değişebilir.
İyileşme Süreci ve Evde Bakım
Septoplasti sonrası hastaların evde uyumaları gereken bazı adımlar vardır:
- Ağrı Yönetimi: Reçete edilen ağrı kesiciler, doktorun önerdiği dozajda alınmalıdır.
- Şişlik: Hasta, şişliği azaltmak için başını yükseltmiş pozisyonda tutmalı ve soğuk kompres uygulayabilir.
- Kanamalar ve Akıntı: Kısa süreli burun kanamaları ve akıntılar normaldir; ancak yoğun veya uzun süreli kanama olursa doktora danışılmalıdır.
- Evde Bakım: Hastanın istirahat etmesi, ağır egzersizlerden kaçınması, burun içine su kaçırmaması ve doktor randevularına gitmesi esastır.
Bu süreç içinde hastaların, burnu koruyacak şekilde özenli bir bakım yapmaları ve herhangi bir komplikasyon durumunda hemen tıbbi yardım alması gerekmektedir.
Riskler ve Komplikasyonlar
Septoplasti genellikle güvenli bir cerrahi prosedür olsa da, her cerrahi müdahale gibi belirli riskleri ve nadir görülen komplikasyonları da beraberinde getirebilir.
Yaygın Cerrahi Riskler
Septoplastide görülebilecek yaygın cerrahi riskler arasında kanama ve enfeksiyon yer alır. Herhangi bir cerrahi işlemde olduğu gibi, septoplastide de küçük bir kanama riski vardır. Aşırı kanama durumları nadir görülse de, bu olasılık daima göz önünde bulundurulmalıdır. Enfeksiyon riski, tüm cerrahi girişimlerde olduğu gibi, postoperatif dönemde en sık dikkat edilmesi gereken konulardan biridir. Uygun hijyen koşullarının sağlanması ve doktorun önerilerine uyulması enfeksiyon riskini minimalize eder.
Nadiren Görülen Komplikasyonlar
Nadiren görülen komplikasyonlar daha ciddi durumları içerebilir ve dikkatli takip gerektirir. Septal perforasyon (nazal septumun tam katında bir açıklık oluşması), toksik şok sendromu, aşırı yara dokusu ve skarlanma bu komplikasyonlardan bazılarıdır. Septal perforasyon solunumda rahatsızlığa ve bazen koku alma işlevinde azalmaya yol açabilir. Toksik şok sendromu, çok nadir ancak ciddi bir komplikasyondur ve derhal tıbbi müdahaleyi gerektirir. Ameliyat sonrası skar dokusu gelişimi, nazal yapıyı etkileyebilir ve bazen revizyon cerrahisi gerektirebilir.
Ameliyat Sonrası Yaşam Kalitesi
Septoplasti, solunum fonksiyonlarında belirgin bir iyileşme ve uyku kalitesinde artış sağlayarak hastaların yaşam kalitesini önemli ölçüde iyileştirir.
Solunum Fonksiyonları İyileşmesi
Septoplasti sonrası, bireyler genellikle burundan daha iyi nefes alabildiklerini bildirirler. Bu işlem ile nazal obstrüksiyon, yani burun tıkanıklığı etkili bir şekilde giderilir. Gelişen hava akışı sayesinde kişilerdeki solunum fonksiyonları önemli ölçüde iyileşir.
- Öncesi ve Sonrası Hava Akımı Ölçümleri:
- Ameliyat Öncesi: Yüksek hava yolu dirençleri saptanır.
- Ameliyat Sonrası: Hava yolu dirençlerinde belirgin azalma gözlenir.
Septoplasti ayrıca potansiyel olarak obstrüktif uyku apnesi riskini de azaltabilir, bu da hava akımındaki engellerin azalmasına bağlıdır.
Uyku Kalitesi ve Diğer Faydalar
Uyku kalitesindeki artış, septoplasti geçiren hastaların sıklıkla yaşadığı bir diğer önemli iyileşmedir. Düzeltilmiş burun yapısı sayesinde uyku kalitesi artar ve uyku apnesi ile horlama şikayetlerinde azalma meydana gelir.
- Uyumadan Önce:
- Horlama: Daha sık ve yüksek sesle horlama.
- Uykuda Solunum: Sık sık kesintiye uğrayan solunum.
- Uyumadan Sonra:
- Horlama: Azalmış horlama şiddeti ve sıklığı.
- Uykuda Solunum: Daha düzenli ve kesintisiz.
Bu düzeltiler, özellikle nazal tıkanıklık nedeniyle yaşamış olduğu uyku bozukluklarından muzdarip olan bireylerde önem taşır.
Septoplati ve Rinoplasti Farkı
Rinoplasti ile karıştırılmamalıdır; septoplasti esas olarak fonksiyonel problemleri çözmeye odaklanan bir prosedürken, rinoplasti burun şeklinin estetik iyileştirmeleri için yapılır. Ancak septoplasti ve rinoplasti birlikte gerçekleştirilebilir; buna septorinoplasti denir ve hem fonksiyonel hem de estetik etkileri olan bir prosedürdür. Septoplasti sırasında riskler ve komplikasyonlar da olabilir, bu nedenle işlem öncesi ve sonrasında dikkatli bir değerlendirme ve takip süreci önemlidir.
Sıkça Sorulan Sorular
Septoplasti ameliyatını takiben en sık merak edilen konular, ameliyat sonrası fiziksel aktivitelerin nasıl düzenleneceği ve olası bir ikinci ameliyat ihtiyacının olup olmadığıdır. Bu bölüm, süreci daha iyi yönetmenize yardımcı olmak için bu önemli soruların yanıtlarını içermektedir.
Ameliyat Sonrası Fiziksel Aktivite
Septoplasti sonrasında hastaların, ameliyatın başarısını ve iyileşme sürecini desteklemek adına bir dizi fiziksel aktivite kısıtlamasına uymaları önerilir. Özellikle ilk haftalar, ağır kaldırma veya yoğun egzersiz gibi aktivitelerden kaçınmak kritik önem taşır. İyileşme sürecinde, doktorun önerileri doğrultusunda hafif egzersizlere dönüş yapılabilir.
- İlk 1-2 hafta: Fiziksel aktiviteden kaçınma önerilir.
- 2-4 hafta: Hafif egzersizlere (yürüyüş gibi) başlanabilir.
- hafta ve sonrası: Doktorun onayıyla normal egzersiz rutinine dönüş.
Yeniden Ameliyat Gerekliliği
Septoplasti genellikle kalıcı bir çözüm sağlamayı amaçlar, ancak her hasta benzersiz olduğu için bazen ikinci bir ameliyata ihtiyaç duyulabilir. Burun tıkanıklığının tekrarlanması veya sinüs problemleri gibi komplikasyonlar nedeniyle yeniden cerrahi müdahale gerekebilir. Hastanın anatomisi veya nazal konka büyümesi gibi faktörler tekrar operasyon gerektirebilir. İkinci bir operasyonun gerekli olup olmadığı, hasta takip randevularında doktor tarafından değerlendirilir.
- Tekrar operasyon ihtimali: Hastanın durumuna bağlıdır.
- Değerlendirme: Doktor kontrolü ve önerisi ile.
Her iki durumda da, hastaların doktorların talimatlarına sıkı sıkıya uyması ve kontrol randevularını ihmal etmemesi önemlidir.
Ek Bilgiler
Sigorta Kapsamı ve Maliyet
Türkiye’de, Septoplasti operasyonu fonksiyonel bir gereklilik olduğu için genellikle SGK tarafından karşılanır ancak bu durum hastanın sigorta kapsamı ve seçilen hastane politikalarına göre değişiklik gösterebilir.
Takip
Septoplasti sonrası hastanın iyileşme süreci önemlidir ve takip için genellikle destek servisleri devreye girer. Cerrah ve sağlık ekibi, ameliyat sonrası düzenli kontrol randevuları vererek hastanın iyileşme sürecini izler. Hastaların çoğu, operasyon sonrası birkaç gün içinde normal aktivitelerine dönebilir, ancak tam iyileşme genellikle birkaç haftayı bulabilir. Bu süre zarfında hastanın cerrahi ekiple iletişimde kalması ve karşılaştığı herhangi bir komplikasyon durumunda bilgi vermesi tavsiye edilir.
